Ber hinu íslenska pyttsamfélagi vel söguna

ORRABLÓT - 42

Almættið var í dæmalausu stuði þegar það tók ákvörðun um að Tónabúðin yrði í einu rýminu í flunkunýrri verslunarmiðstöð á Akureyri, Sunnuhlíð, snemma í áttunni. Það sparaði mér aldeilis sporin enda þýddi þetta að ég þurfti ekki lengur að fara alla leið niður í miðbæ til að kaupa hljómplötur sem var eitt af mínum helstu áhugamálum meðan ég var að vaxa úr grasi. Nú gat ég bara rölt þessa örstuttu leið úr Smárahlíðinni yfir í Sunnuhlíðina, þess vegna á inniskónum.

Þess má geta að ég var fáránlega vel inniskóaður á þessum tíma eða alveg þangað til að mamma tók þá af mér fyrir fullt og fast eftir að ég fleygði öðrum inniskónum í nýja sjónvarpið heima eftir að Arsenal hafði lotið í lægra haldi gegn Luton Town í úrslitaleik deildarbikarsins vorið 1988. Ég meina, hverjir tapa fyrir Luton Town? Þetta var Gus Caesar-leikurinn frægi sem Nick Hornby lagði heilan kapítula undir í Fótboltafári, eða Fever Pitch. Ceasarinn varðist sumsé ekkert sérstaklega vel í þessum óþolandi leik. Sjónvarpinu varð ekki meint af.

En jæja, um það á þetta blót ekki að fjalla. Sem betur fer. Ég myndi aldrei nenna að skrifa heilt blót um Gus Caesar. Með fullri virðingu fyrir þeim ágæta manni.

Í ljósi þess sem fram hefur komið hef ég ábyggilega bara verið í ósköp venjulegum strigaskóm þegar ég stakk einu sinni sem oftar við stafni í Tónabúðinni sumarið 1989 til að kanna hvort eitthvað brakandi ferskt nýmeti væri í rekkunum. Það var líklegra en hitt enda þeir félagar Albert Ragnarsson og Finnur Finnsson jafnan með puttann á púlsinum þegar kom að tónlistinni en þeir höfðu staðið vaktina í búðinni frá upphafi ásamt Pálma Stefánssyni, eiganda Tónabúðarinnar. Misminni mig ekki þá var bassafanturinn Jón Kjartan Ingólfsson, Jón spæjó, einnig kominn að hirðinni á þessum tíma.

Mér er ekki kunnugt um hver þeirra stóð að nýjustu pöntuninni þarna um sumarið en ábyrgð hans er mikil. Ég hafði ekki flett lengi í málmhorninu þegar ég rakst á forvitnilega skífu, Beneath the Remains með brasilískum bárujárnsberserkjum (hvað eru mörg bé í því?), Sepultura, sem ég hafði aldrei heyrt nefnda. Fram að þessu hafði maður helst tengt Brasilíu við knattspyrnu, Pelé, Zico, Sókrates, Eder og þá menn. Sjálfur var ég mikill Eder-maður. En það sem Brassarnir geta rokkað. Maður lifandi!

Ég festi sumsé kaup á Beneath the Remains, eða Undir rústunum, á staðnum og hún er enn í dag ein af mínum uppáhaldsplötum. Algjör negla og almennt talin ein af bestu öfgamálmplötum sögunnar, tímalaus snilld þar sem þrass og dauðarokk renna saman í eitt hjá frumskógarpiltunum frá Belo Horizonte. Ég var ekki enn kominn með geislaspilara 1989, þannig að ég þessa frumútgáfu á vínyl. Fyrir það er ég ofboðslega þakklátur í dag. Síðan komu Arise, Chaos A.D. og Roots, einhver mergjaðasta ferna sem málmband hefur sent frá sér, fyrr og síðar. Sterk og afgerandi rödd sem haft hefur gríðarleg áhrif á senuna allar götur síðan.

Eftir það skarst í odda og Max Cavalera, stofnandi bandsins ásamt Igor bróður sínum, hrökklaðist úr Sepultura. Igor varð eftir og var fátt með þeim bræðrum næsta áratuginn eða þangað til Igor hætti líka. Þetta eru flókin og leiðinleg mál sem við skulum ekkert vera að velta okkur upp úr hér.

En Sepultura lifir og haldiði að þessu fornfræga bandi hafi ekki loksins skolað á land hér í fásinninu í liðinni viku til að leika fyrir slamdansi í Valsheimilinu á Hlíðarenda í Reykjavík. Takk fyrir, túkall.

Og, jú, jú, þið eigið kollgátuna, af þessu giggi missti gamli vitaskuld ekki. Mætti stríðmannaður til leiks. Með mér voru stjúpsonur minn, Patrik Fjalar Skaptason, tengdasonur minn, Kristinn Hrannar Elísberg Bjarkason og minn góði vinur, dr. Arnar Eggert Thoroddsen, einn helsti tónlistarfrömuður þessarar þjóðar – og þótt fleiri þjóðir væru undir. Makalaust hvað maðurinn er vel að sér.

Með okkur var líka fimmti maðurinn, belgískur kafari, Kevin að nafni. Nei, ég er ekki að grilla í ykkur, belgíski kafarinn Kevin var sannarlega með okkur. Ekki spyrja mig hvernig það kom til, svona ganga hlutirnir bara fyrir sig á þungarokkstónleikum. Ólíkustu menn dragast hverjir að öðrum. Í miðju giggi vorum við félagar til dæmis komnir með þeldökkann Ítala með dredda í fangið, að ekki sé talað um Hauk Morðingja. Maður sem myndi ekki undir neinum kringumstæðum gera flugu mein en á aðild að hinni geðþekku pönksveit Morðingjunum. Rétt hjá okkur stóð svo fyrrverandi ráðherra í ríkisstjórn Íslands, Óttarr Proppé, ásamt sinni góðu frú. Hún var á að giska ein af sex eða sjö konum á svæðinu. Sepultura höfðar meira til okkar, breyskara kynsins.

Beint fyrir framan okkur var svo ungur maður sem hoppaði eins og kengúra nær allan tímann en efnisskráin dugði í slétta tvo tíma. Ég má hundur heita ef kappinn er ekki kominn á handboltasamning hjá Val – sem stórskytta. En þið athugið að þegar ég segi ungur maður þá er ég að tala um alla menn 45 ára og yngri.

Sú var tíðin að ég henti mér án þessa að hika í pyttinn og slammaði eins og enginn væri morgundagurinn á þungarokkstónleikum en með aldrinum er maður orðinn spakari og heldur sig á mottunni. Kevin var sá eini í mínum hópi sem óð inn í pyttinn enda margreyndur kafari og búinn að kafa í öllum heimsálfunum, nú síðast á Suðurskautslandinu í vetur. Geri aðrir betur! Bar hann hinu íslenska pyttsamfélagi vel söguna og fannst afar hressandi og upplífgandi að sörfa ofan á úfnu mannhafinu.

Sepultura beið heldur ekki boðanna; óð strax í titillagið af Beneath the Remains og strax í framhaldinu í hið ógurlega Inner Self af sömu plötu. Tónninn var gefinn og hver sleggjan rak aðra, í bland við nýlegra efni. Full ástæða er til að mæla með nýjustu skífu Sepultura, Quadra, frá árinu 2020, en hún er óður til þeirrar ágætu tölu 4.

Nói Björns hefði ábyggilega yndi af því að taka snúning á kvikindinu við tækifæri.

Helvíti er nú annars gaman að vera allt í einu með ykkur hérna í samtímanum; flest sem ég hef verið að segja ykkur frá í þessum blótum mínum átti sér stað fyrir mörgum áratugum. Jafnvel árhundruðum. Við erum að vísu á kolvitlausum stað á landinu en þetta Sepultura-ævintýri byrjaði samt allt á Akureyri. Eins og svo margt.

En alla vega. Úr urðu einhverjir bestu og eftirminnilegustu tónleikar íslenskrar rokksögu – en eins og þið áttið ykkur á þá er gamli auðvitað buuuuuullandi hlutdrægur. Með sex u-um.

Og ekki mátti það seinna vera, við erum nefnilega að tala um kveðjutúr Sepultura. Bandið mun rifa seglin og leysast upp í frumeindir sínar á næsta ári. Yfirskrift túrsins er Celebrating Life Through Death eða Fögnum lífinu gegnum dauðann og er öðrum þræði óður til Patriciu, eiginkonu Andreasar Kissers, gítarleikara og hljómsveitarstjóra, en hún lést af völdum krabbameins fyrir þremur árum. Dauðastríð hennar var langt og kvalafullt og hefur Andreas nú hafið baráttu fyrir opnari umræðu og lögleiðingu dánaraðstoðar í heimalandi sínu. Að sjálfsögðu að uppfylltum mjög ströngum skilyrðum. Gekk þar í lið með mönnum á borð við Ingva Hrafn Jónsson, fyrrverandi fréttastjóra, sem talað hefur í sama anda hérlendis.

Kveðjutúrinn er táknrænn og endurspeglar þessa baráttu, Sepultura vill fá að deyja á sínum forsendum og leggjast á viðeigandi stað, í gröfina. Sepultura merkir jú gröf á íslensku.

Andreas rökstuddi mál sitt vel og vandlega í viðtali sem ég var svo heppinn að fá að taka við hann, fyrir milligöngu galdraforritsins Zoom, og birtist í Sunnudagsblaði Morgunblaðsins í síðasta mánuði. Ofboðslega viðkunnanlegur og ljúfur náungi, Andreas Kisser. Skrafhreifinn og lífsglaður. Stundum er maður varaður við því að hitta hetjurnar sínar í þessu lífi en hann skaut þá kenningu harkalega niður. Eins og fleiri málsmetandi málmhausar höfðu raunar gert á undan honum.

Já, almættið var í dæmalausu stuði þegar það tók ákvörðun um að Tónabúðin yrði í Sunnuhlíð.

Orri Páll Ormarsson er fæddur 1971. Hann ólst upp á Akureyri, er Þorpari, Þórsari, og blaðamaður á Morgunblaðinu. Pistlar hans fyrir Akureyri.net birtast hálfsmánaðarlega, á föstudögum.