Kom heim frá Japan til sýningarstjórnar

Katrín Björg Gunnarsdóttir er fædd og uppalin á Akureyri, en í dag býr hún í Japan, þar sem hún stundar nám í sýningarstjórnun. Hún er stödd í bænum þessa dagana, þar sem hún er sýningarstjóri nýrrar samsýningar norðlenskra listamanna í Listasafninu. Blaðamaður Akureyri.net hitti á Katrínu, en uppsetning sýningarinnar er langt komin, enda opnun annað kvöld.

„Ég kom fyrst til Japan þegar maðurinn minn var þar í skiptinámi í arkítektúr,“ segir Katrín Björg, en hún fann strax einhverja tengingu við þetta framandi land. „Við fengum einhvern fiðring. Bæði tvö. Þegar við vorum á leiðinni heim aftur þá litum við á hvort annað og vorum þá bæði að hugsa um að við þyrftum eiginlega að koma aftur og vera lengur.“

Fegurðin í hversdeginum heillaði

„Það er eitthvað við menninguna og þá sérstaklega hvernig Japanir hugsa um list og fegurðina í hversdagsleikanum sem heillaði okkur,“ segir Katrín, en nú er komið á þriðja ár síðan þau fluttu til Tokyo. „Það er ýmislegt sem við tengjum við, til dæmis er þjóðtrú þarna sem heitir Shinto sem fjallar um að trúa á andann í öllu. Rigningunni og loftinu. Það er borin virðing fyrir öllu. Það er líka falleg menning í kring um nægjusemi og nýtingu, til dæmis laga þeir það sem brotnar með því að líma það saman og setja gull á samskeytin, en þetta er kallað kintsugi. Hlutunum er ekki fleygt, þeir laga og sjá fegurðina í því að brotið átti sér stað. Ég útskrifast næsta vor og ég er ekkert viss um að við verðum tilbúin að koma heim alveg strax. Okkur líður mjög vel í Japan.“

„Námið á að vera á ensku, en þeir eru ekki mjög góðir í henni,“ segir Katrín og brosir. „Við höfum þurft að læra japönsku, sem ég bjóst reyndar alveg við. Þú ferð á bæjarskrifstofu eða útlendingastofnun og þá talar enginn ensku. Japanir nota í rauninni kínversku táknin sem tákna gjarnan hugtak eða eitthvað slíkt, en svo eru þeir líka með tákn sem standa fyrir hljóð, sem hægt er að skrifa orð í rauninni hljóðfræðilega.“

Byrjaði á bak við linsuna

Katrín hefur farið töluvert víða, þó að Japan sé fjærst heimahögnum enn sem komið er. Hún var svolítinn tíma að finna sína hillu þó að öll vötn rynnu til skapandi greina snemma á lífsleiðinni. „Ég fór á tungumálabraut í Menntaskólanum á Akureyri. Eftir það flutti ég aðeins suður og svo aftur heim til Akureyrar, síðan til Frakklands í tungumálaskóla. Næst lá leiðin til Danmerkur og þar fór ég í fornám í ljósmyndun, en það var eiginlega fyrsta skipti sem ég fer í listnám,“ segir Katrín.

„Ég hafði alltaf haft áhuga á því að fara á söfn og fylgst með listum,“ segir Katrín. „Ég hélt áfram í ljósmyndun eftir að við flytjum aftur heim og setjumst að í Reykjavík, en ég tók ár í Ljósmyndaskólanum úti á Granda. Eftir það víkkaði ég sjóndeildarhringinn töluvert og hóf nám í myndlist við LHÍ og útskrifaðist 2021. Ég hugsa að ég hafi farið að stelast í myndavél foreldra minna frá unga aldri, þannig að ræturnar í ljósmyndunina koma snemma,“ segir Katrín, en þegar hún kom í LHÍ færðist áhuginn yfir í vídeó og hljóð.

Möguleikar rýmisins kveiktu áhugann á sýningarstjórn

„Ég fór að vinna í Listasafni Reykjavíkur 2020 og var svona í ýmsum störfum,“ rifjar Katrín upp. „Ég byrjaði í miðlunardeildinni, fór með leiðsagnir um safnið og barnahópa til dæmis. Það heillaði mig, verandi svolítið á bak við tjöldin á svona stað, hversu mikið rýmið breytist með nýjum sýningum. Ég var að vinna í sömu sölunum í heilt ár, en um leið og sýningin breyttist, þá breyttist allt rýmið. Það er svo skemmtilegt að geta skapað mismunandi upplifanir fyrir gesti á sama stað. Þarna kviknaði áhuginn á sýningarstjórn.“

Rýmið sem listaverkin lifa í er ekki bara dauður bakgrunnur, það er partur af sýningunni

„Þú byrjar með tómt blað, einhverja hugmynd og andrúmsloft sem þú vilt skapa,“ segir Katrín, aðspurð um það, hvað sýningarstjórinn geri. „Sem dæmi, með sýninguna sem við erum að setja upp núna, þá heitir hún 'Mitt rými' og tekur á því hvernig við upplifum okkar rými í stórum heimi sem er að takast á við náttúruvá og stríð, svo eitthvað sé nefnt. Það er svolítið öðruvísi að skapa sýningu með svona mörgum listamönnum, en ég myndi segja að sýningarstjórinn sé einskonar milliliður á milli listamannsins og rýmisins. Mér finnst gaman að vinna náið með listamönnunum og fá að skyggnast inn í þeirra heim.“

Finnst gott að vinna náið með listamönnunum

„Starf sýningarstjórans er í raun að vinna að heildarsýn sýningarinnar,“ segir Katrín. „Rýmið sem listaverkin lifa í er ekki bara dauður bakgrunnur, það er partur af sýningunni. Starfið er lifandi og mjög fjölbreytt, það er til dæmis mjög ólíkt að skapa sýningu þar sem öll verkin hanga á vegg versus það að vera með innsetningar eða skúlptúra til dæmis. Sumir listamenn vinna verkin sín beint inn í rýmið. Þá finnst mér mjög mikilvægt að við vinnum náið saman.“

Spennandi að koma heim og setja upp sýningu

„Ég er svo þakklát fyrir að hafa fengið þetta verkefni,“ segir Katrín, en safnstjórinn Sigríður Örvarsdóttir bauð henni að vera með og samvinnan hefur gengið mjög vel. „Mér finnst Listasafnið á Akureyri vera frábært og ég hef fylgst vel með á samfélagsmiðlunum. Þetta er í fyrsta skipti sem ég starfa fyrir safnið, en það er gaman að koma og vinna á safninu sem maður heimsótti frá unga aldri. Mér finnst ég alveg geta heimsótt safnið eins og það var í huganum. Margt hefur breyst síðan.“

Samsýning norðlenskra listamanna er haldin núna í sjötta skiptið, en hún er tvíæringur, haldin annað hvert ár. „Við auglýstum eftir listafólki til þess að taka þátt, og núna víkkuðum við aðeins út hópinn og auglýstum ekki bara eftir myndlistarfólki eins og áður, heldur öllum í skapandi greinum. Ég vona að það haldi áfram, við fengum ekki svo margar umsóknir frá öðrum, en það þarf kannski fleiri skipti til þess að fólk átti sig á því að það getur sótt um,“ segir Katrín.

Valið úr fjölda umsókna fjölbreyttra listamanna

Í heildina bárust 59 umsóknir um þáttöku í sýningunni, en dómnefnd valdi inn 17 listamenn í ár. „Ég fór í gegnum umsóknirnar ásamt safnstjóranum Sirrý og svo fengum við þrjá óháða aðila til þess að vera með okkur í dómnefndinni. Það eru þau Erling Jóhannesson, gullsmiður og leikari, Heiðar Kári Rannversson, listfræðingur og sjálfstæður sýningarstjóri og Kristín Scheving, safnstjóri Listasafns Árnesinga,“ segir Katrín.

Katrín kveðst mjög spennt fyrir opnuninni á fimmtudagskvöldið kemur, en eftir hana ætlar hún að fara suður og hitta tengdafjölskylduna sína þar og njóta í nokkra daga. „Maður skreppur nú ekkert heim fyrir nokkra daga, þegar maður býr í Japan. Ég er á miðri önn í skólanum, en fékk leyfi til að koma vegna þess að þetta tengist náminu mínu, og við notum tækifærið til þess að hitta vini og fjölskyldu í leiðinni,“ segir Katrín að lokum.

Hér má sjá meiri upplýsingar um sýninguna 'Mitt rými', sem verður opnuð í Listasafninu á Akureyri á fimmtudagskvöldið.