Menning
„Frá ómi til hljóms“ sýnd í Minjasafninu
30.11.2025 kl. 14:00
Meðfylgjandi myndir eru skjáskot úr kvikmynd Ásdísar Thoroddsen.
Heimildarkvikmyndin „Frá ómi til hljóms – tónlistin á dögum Sveins Þórarinssonar amtskrifara“ verður sýnd í Minjasafninu á Akureyri á morgun, mánudaginn 1. desember – fullveldisdaginn. Sýningin hefst kl. 17.00 og mun höfundur myndarinnar og framleiðandi, Ásdís Thoroddsen, sitja fyrir svörum að sýningu lokinni. Aðgangur er ókeypis.
Kvikmyndin verður sýnd á sýningunni Tónlistarbærinn Akureyri í aðalsal Minjasafnsins en vert er að geta þess að 1. desember er dagur íslenskrar tónlistar.
Kvikmynd Ásdísar fjallar um breytingar, sem urðu í íslensku tónlistarlífi á 19. öld. Leiðarstefið mynda þær dagbókarfærslur Sveins Þórarinssonar amtskrifara á Möðruvöllum (1821-1868) sem lúta að tónlist, en hann hélt dagbækur frá unglingsaldri þar til hann lést. Sveinn var faðir Jóns Sveinssonar, Nonna, eins og mörgum er kunnugt.
„Tónlistariðkun íslenskrar alþýðu hafði helst verið rímnasöngur, grallarasöngur, þulur og tvísöngslög. Annar fjölraddaður söngur þekktist ekki. Oft var sungið í fornum kirkjutóntegundum, svo sem lýdíska skalanum. Einu hljóðfærin, sem almenningur hafði aðgang að, voru langspilið og íslenska fiðlan,“ segir í kynningu Ásdísar Thoroddsen á myndinni.
„Þá gerðist það fyrir miðja 19. öld, að ákveðið var að bæta þyrfti kirkjusönginn í Dómkirkjunni og urðu þær lagfæringar upphafið að umsnúningi á íslensku tónlistarlífi, sem ruddi braut „hinum nýja söng“, en svo var hinn fjölradda söngur í dúr og moll kallaður, sem barst frá meginlandinu. Alþýðan tók þó líka frumkvæði, ekki síst á Norðurlandi eystra um miðja öldina, þegar fiðlur, flautur og nótnahefti voru flutt inn og fiðlueign þar í sveitum varð með eindæmum,“ segir Ásdís.
KAFLAR ÚR DAGBÓKUNUM Á AKUREYRI.NET
Stórfróðlegir kaflar úr dagbókum Sveins Þórarinssonar birtust á akureyri.net frá því í júní 2023 þar til í ágúst 2024 og gaman er að nota tækifærið og vekja athygli á þeim á nýjan leik.
Minjasafnið á Akureyri fékk styrk frá Nýsköpunarsjóði námsmanna til að rannsaka dagbækurnar, elstu dagbækur ungmennis á Íslandi og þykja með merkilegri heimildum 19. aldar. Þær eru aldarspegill skrifaðar frá því að Sveinn var 15 ára og fylgja þroskaskeiði höfundar til dánardags. Unu Haraldsdóttir sagnfræðinemi sá um verkefnið og bjó kaflana til birtingar.
