Leiðrétting veiðigjalda – tækifæri, ekki árás

Það er afskaplega gefandi að læra, það er merki um þroska – og nauðsynlegt fyrir samfélög að endurskoða reglulega gamlar hugmyndir í þeim tilgangi að læra af þeim. Undanfarnar vikur hef ég verið að kynna mér frumvarp atvinnuvegaráðherra um leiðrétt veiðigjöld og umræðuna í kringum það. Í þeirri vegferð hef ég velt einni spurningu stöðugt fyrir mér: Af hverju hræðumst við að bæta við fleiri körfum fyrir eggin okkar?

Hugtakið „leiðrétting“ þýðir einfaldlega að færa eitthvað á réttari stað. Í þessu tilfelli: að jafna leikreglur á milli atvinnugreina. Því núverandi staða í sjávarútvegi er ekki bara ósanngjörn – hún gæti verið að koma í veg fyrir að önnur tækifæri fái að blómstra.

Við eigum öflugan sjávarútveg og því á að fagna. Ég bý sjálf á Akureyri þar sem eitt stærsta sjávarútvegsfyrirtæki landsins er staðsett. Ég fagna þeirri þekkingu og tækninýjungum sem íslensk sjávarútvegsfyrirtæki hafa fjárfest í – en það þýðir ekki að ekki megi spyrja: Hvers vegna eru aðrar atvinnugreinar ekki í sömu stöðu?

Geta þær selt vöruna sína innanhúss á verði sem þær ákveða sjálfar? Leigt aðgengi að hráefni ríkisins? Ráðið yfir markaðsvirði með takmörkuðum aðgangi? Borgar starfsfólk í öðrum atvinnugreinum fyrir starfsaðstöðu sína þegar hún er endurnýjuð? Þetta eru ekki árásir – þetta eru eðlilegar spurningar um jafnræði, gagnsæi og vinnubrögð.

Hagsmunasamtökin SFS hafa staðið sína vakt síðustu ár og það hefur verið einstaklega mikið að gera hjá markaðsdeildinni síðustu vikur – en það er hlutverk þeirra, það felst í nafninu. En hlutverk okkar allra er að standa vörð um almannahagsmuni. Og það er það sem leiðrétt veiðigjald snýst um.

Það felur ekki í sér brotthvarf sjávarútvegs. Það felur í sér að hann verði hluti af leikvelli atvinnugreina landsins. Þegar fleiri atvinnugreinar fá tækifæri til vaxtar – í gegnum nýsköpun, orkutækni, ferðaþjónustu, skapandi greinar, þá byggjum við fjölbreyttari og sveigjanlegri hagkerfi sem þolir betur efnahagslegar sveiflur en við höfum upplifað síðustu áratugi. Slíkt tækifæri fæst ekki nema með sömu grunn leikreglum fyrir alla.

Við þurfum sveitarfélög sem horfa til framtíðar, leggja höfuðið í bleyti og spyrja: Hvernig getum við skapað fleiri tækifæri – ekki bara varið þau sem eru til staðar? Leiðrétting veiðigjalda gefur okkur andrými til þess því eins og Heimir Örn Árnason, forseti bæjarstjórnar á Akureyri, bendir á í grein sinni „Jákvæð viðbrögð við veiðigjaldi?“ að þá eru ansi mörg sveitarfélög í spennitreyju einnar atvinnugreinar.

Norðausturkjördæmi mun áfram greiða hæstu veiðigjöldin – og það er jákvætt. Því sú innspýting í ríkissjóð mun nýtast til að gera upp innviðaskuldir, bæta vegi, byggja jarðgöng og raforkukerfi – og þar með styðja við nýjar tekjulindir. Fleiri körfur. Öflugri framtíð.

Það er kominn tími á að jafna leikinn, lærum og þroskumst – og færum stefnuna frá sérhagsmunum til almannahagsmuna.

Lovísa Oktovía Eyvindsdóttir er annar varaþingmaður Viðreisnar í Norðausturkjördæmi og formaður Norðausturráðs Viðreisnar